
# TİCARET UNVANI TESCİLİ VE KORUNMASI

Ticaret unvanı, bir tacirin ticari işletmesini ve faaliyetlerini diğer tacirlerin işletmelerinden ayırt etmeye yarayan, Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri çerçevesinde seçilip sicile tescil edilen addır. Aşağıda, ticaret unvanının tescil zorunluluğu, tescil edilmemesi hâlinde doğabilecek sonuçlar, tescilli ticaret unvanının nasıl korunduğu ve öncelik hakkının kimde olduğu soruları; yargı içtihatları ışığında yanıtlanmaya çalışılacaktır.

---

## 1) Ticaret Unvanı Tescili Zorunlu mu?

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, her tacirin ticaret unvanı seçmek ve bunu tescil ettirmekle yükümlü olduğunu açıkça düzenlemektedir. Konuya ilişkin olarak Yargıtay 11. Hukuk Dairesi bir kararında (E. 2018/5040, K. 2020/2552, T. 02.06.2020) **"6762 sayılı TTK'nın 55'inci maddesinde ... işletmeyi tanıtmak ve benzer işletmelerden ayırt etmek için kullanılan adların da sahipleri tarafından tescil ettirilmesi gerektiği"** şeklinde görüş belirtmiştir.  
**Karar linki**: [Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2018/5040, K. 2020/2552, T. 02.06.2020](https://www.dejure.ai/dokuman/430a28e3-4185-4cd4-bf4d-32438d517031)

Aynı zamanda, TTK'nın 40. ve devamı maddeleri de ticaret unvanının **kuruluş (tescil) zorunluluğunu**, unvanın hangi unsurları içereceğini ve tescil sürecini ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Bu sebeple tacir; işletmesini kaydettirirken, kanunun çizdiği çerçevede ticaret unvanını da tescil etmek zorundadır.

---

## 2) Ticaret Unvanı Tescil Edilmezse Ne Olur?

TTK m. 33 hükmü uyarınca, tescili zorunlu bir hususun (örneğin ticaret unvanının) süresi içinde tescil edilmemesi hâlinde, **ticaret sicil müdürlüğü ilgilileri re'sen çağırabilir** ve tescil işleminin yapılmasını isteyebilir. Eğer bu çağrıya rağmen tescil yapılmazsa, sicil müdürlüğü konuyu mahkemeye intikal ettirebilir.  
Bu husus, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi tarafından verilen bir kararda (E. 2019/5291, K. 2020/3282, T. 29.06.2020) **TTK'nın 33 ve Ticaret Sicil Yönetmeliğinin 36. maddeleri** çerçevesinde ele alınmıştır.  
**Karar linki**: [Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2019/5291, K. 2020/3282, T. 29.06.2020](https://www.dejure.ai/dokuman/2e2562ca-14fd-4c95-87bf-465d2ccb354f)

Ayrıca, tescil yapılmaması durumunda, ticarî faaliyetlerini usulüne uygun tescil ettirilmiş bir unvanla yürütmeyen tacir, ileride unvan kullanımından doğacak korumalardan ve haklardan da yararlanamayacaktır. Tescil yoksa hem unvan koruması sağlanamaz hem de vergi mevzuatı ve ticari denetimler bakımından idari yaptırımlarla karşılaşma riski ortaya çıkabilir.

---

## 3) Tescilli Ticaret Unvanı Nasıl Korunur?

Ticaret unvanı, bir kere sicile usulüne uygun olarak tescil edildikten sonra, **TTK m. 52** kapsamında koruma görür. Bu maddeye göre; **"Ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe aykırı biçimde bir başkası tarafından kullanılması"** hâlinde unvanın değiştirilmesi veya silinmesi talep edilebilir.  
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir kararında (E. 2019/372, K. 2022/10, T. 18.01.2022) **ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe aykırı biçimde başkası tarafından aynen veya karıştırılma ihtimali oluşturacak derecede benzer biçimde kullanılması** durumunda, gerçek hak sahibinin unvanın değiştirilmesini yahut sicilden terkinini talep edebileceği açıkça belirtilmiştir.  
**Karar linki**: [Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2019/372, K. 2022/10, T. 18.01.2022](https://www.dejure.ai/dokuman/c2e78805-cf10-4a9e-98b5-dca68cb0b5d4)

Bu koruma, sadece tescilli unvanın unvansal şekilde kullanılmasıyla sınırlı değildir; **unvanın markasal kullanımı** (örneğin ürün veya hizmet tanıtımında marka gibi ön plana çıkarılması) da haksız rekabet veya unvan hakkına tecavüz oluşturabilir. Bu durumda, TTK m. 54 ve devamı maddelerinde düzenlenen **"haksız rekabet"** hükümleri devreye girer ve zarar gören taraf, kullanımın önlenmesi, tazminat ve terkin taleplerinde bulunabilir.

---

## 4) Ticaret Unvanı Tescilinde Öncelik Hakkı Kimindir?

Ticaret unvanı tescilinde, **tescil tarihi** esas alınır. Daha önce aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer bir unvanı tescil ettiren tacir, unvan üzerinde öncelik hakkına sahip olur ve sonradan tescil ettirilen unvanın *ayırdedici ek* alması veya değiştirilmesi gerekebilir.  
Bu husus, **Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2017/27, K. 2020/225, T. 26.02.2020** kararında (Hukuk Genel Kurulu sıfatıyla görülmüş olup kayıtlarda "Hukuk Genel Kurulu" şeklinde de geçmektedir) şu şekilde açıklanmıştır:  
**"Tescilin olumlu etkisi nedeniyle, davalının sonradan tescil ettirdiği unvanının, önceki tescilli unvanla karışıklığa yol açması halinde, gerçek hak sahibi olan önceki unvan sahibinin unvanın terkinini istemesi mümkündür."**  
**Karar linki**: [Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2017/27, K. 2020/225, T. 26.02.2020](https://www.dejure.ai/dokuman/fe37a1b3-ff6b-49f8-b6cc-21b64b4dfee6)

Aynı şekilde, ticaret unvanının **aleni ve ülke çapında** korunması ilkesi gereği, daha önce tescilli unvanın varlığını bilmemek mazeret sayılmaz; bu nedenle tescil önceliği kuralı, unvana karşı yapılacak itiraz ve terkin davalarında belirleyici rol oynar.

---

## SONUÇ

- **Ticaret unvanı tescili**, TTK gereği zorunlu olup tacirin hem unvansal kimliği hem de faaliyetleri bakımından önem taşır.  
- Tescil edilmeyen unvan, hem resmî makamlar nezdinde hem de olası uyuşmazlıklarda hukuken yeterli korumayı sağlayamaz. Ayrıca sicil müdürlüğü re'sen uyarıda bulunabilir, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen tacir hakkında tescil isteminin reddine karar verilebilir.  
- **Tescilli ticaret unvanı**, TTK m. 52 vd. hükümleri çerçevesinde korunur. Unvanın ayırt edici kısmının başka bir tacir tarafından aynen veya karıştırılacak kadar benzer biçimde ve ticari dürüstlüğe aykırı olarak kullanılması hâlinde, unvan sahibinin terkin, ekleme veya değiştirme gibi taleplerde bulunma hakkı vardır.  
- **Öncelik hakkı**, unvanın ticaret siciline tescil tarihine göre belirlenir. Önceki tarihli tescil, sonraki benzer tescile nazaran üstünlük sağlar ve uyuşmazlıklarda hak sahibine unvanı değişiklik veya sicilden terkin ettirme imkânı tanır.

Bu doğrultuda;  ticari faaliyetlerini güvence altına almak, muhtemel uyuşmazlıkları önlemek ve unvanın haksız kullanılmasına karşı koruma sağlamak isteyen tacirlerin, ticaret unvanlarını kanunda öngörülen süre ve şekillerde tescil ettirmeleri büyük önem arz etmektedir.

---

**KAYNAKÇA (EMSAL KARAR ATIFLARI)**

1. **Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2018/5040, K. 2020/2552, T. 02.06.2020**  
   *Karar linki*: [Karar linki](https://www.dejure.ai/dokuman/430a28e3-4185-4cd4-bf4d-32438d517031)

2. **Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2019/5291, K. 2020/3282, T. 29.06.2020**  
   *Karar linki*: [Karar linki](https://www.dejure.ai/dokuman/2e2562ca-14fd-4c95-87bf-465d2ccb354f)

3. **Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2019/372, K. 2022/10, T. 18.01.2022**  
   *Karar linki*: [Karar linki](https://www.dejure.ai/dokuman/c2e78805-cf10-4a9e-98b5-dca68cb0b5d4)

4. **Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2017/27, K. 2020/225, T. 26.02.2020**  
   *Karar linki*: [Karar linki](https://www.dejure.ai/dokuman/fe37a1b3-ff6b-49f8-b6cc-21b64b4dfee6)
---

*Hazırlayan: Av. Akif Çimen 


Ticaret unvanının tescili, öncelik hakkı ve hukuki koruması hakkında detaylı bilgi ve emsal kararlar